In memoriam: Moshé Lewkowitz
17 april 1952 - 24 februari 2023
De beiaard van Nieuwegein is waarschijnlijk de eerste en tot nu toe enige beiaard ter wereld die zijn bestaan te danken heeft aan het kaartspel bridge. Moshé Lewkowitz was in de jaren tachtig muziekconsulent en viooldocent bij de gemeentelijke muziekschool. Maar Moshé was ook afgestudeerd als beiaardier aan de Nederlandse Beiaardschool in Amersfoort. In zijn vrije tijd was hij verwoed bridger en twee keer per week gaf Moshé bridgeles aan een groep klaverjassende ambtenaren, waaronder die van Stadsontwikkeling. Zijn bridgeleerlingen wisten dat Moshé, naast muziek, ook interesse had in andere kunstvormen en zo kwam het dat ze hem vroegen mee te denken over een goede besteding van de kunstsubsidie. Deze vraag was niet aan dovemansoren gericht, als afgestudeerd ‘beiaardier-zonder-eigen-toren’ was het antwoord snel gegeven: in een Hollands stadscentrum hoort een beiaard.
Het plan van Moshé werd direct met groot enthousiasme ontvangen en de ambtelijke werkgroep vond een geschikte plaats voor de beiaard op het dak van het voormalige gemeentehuis. Hij werd in 1985 aangesteld als stadsbeiaardier en eens in de week, op vrijdag, verzorgde hij een bespeling van het instrument. Naast de wekelijkse bespelingen organiseerde hij ook lessen voor schoolklassen die de beiaard bezochten. Na zijn pensionering in 2018 bleef hij tot 16 december 2022 de helft van de bespelingen in Nieuwegein verzorgen, óók nadat hij in september 2021 hoorde dat hij ernstig ziek was.
Moshé was een levensgenieter: op vrijdagavond was hij te vinden in het Utrechtse café Primus en op zaterdagmorgen bij café de Vingerhoed om naar de bespeling van het Domcarillon te luisteren. Ook de traditioneel culinair goed verzorgde jaarvergaderingen van de Vlaamse Beiaardvereniging bezocht hij.
In oktober 2022 ontving Moshé de versierselen behorende bij het Lidmaatschap in de Orde van Oranje Nassau. De grote waardering vanuit de Gemeente Nieuwegein en de Liberaal Joodse Gemeente Utrecht deden Moshé zichtbaar goed. Als chazan (voorzanger) van de Liberaal Joodse Gemeente in Utrecht heeft hij 35 jaar de diensten opgeluisterd met zijn prachtige sonore stem. Ook kwam hij jaarlijks op Israëlszondag naar de Torenpleinkerk van Vleuten om daar de beiaard te bespelen, te zingen en de kinderen uitleg te geven over de Joodse rituelen en tweemaal zelfs te preken.
Onder zeer grote belangstelling – bijna iedereen in Utrecht kende Moshé – is hij op maandag 27 februari 2023 begraven op de Liberaal Joodse Begraafplaats Gan Hasjalom in Amstelveen.
Ter nagedachtenis aan Moshé was er op 17 april jl. een speciale bespeling op de Nieuwegeinse beiaard door Mathieu Polak en Dick van Dijk. Er klonk voornamelijk Jiddische muziek. Andere beiaardiers werden uitgenodigd om die middag iets te spelen ter nagedachtenis aan deze bijzondere beiaardier en dit bijzondere mens. In de toekomst zal aan de beiaard van Nieuwegein een nieuwe Es-klok worden toegevoegd als herinnering aan Moshé.
Dick van Dijk
Dick van Dijk
Dick van Dijk (Utrecht, 1962) studeerde beiaard aan de Nederlandse Beiaardschool in Amersfoort waar hij in 1987 het Bachelor-diploma beiaardier behaalde. In 2015 studeerde hij af aan de Koninklijke Beiaardschool 'Jef Denijn' in Mechelen. Naast beiaardier is hij organist van de Oude WIllibrorduskerk in Vleuten en de St. Janskerk van Wijk bij Duurstede. Hij geeft orgel- en beiaardconcerten in en buiten Nederland. Bestuurlijk is hij actief in de Stichting Utrecht Orgelland en de Stichting Klinkend Erfgoed Nederland. Meer informatie op www.dickvandijk.com.
